در این مقاله همچی درباره جشن باستانی نوروز در ایران و دیگر کشور های های جهان رو براتون توضیح بدهیم.یکی از قدیمیترین و مهمترین جشنهای ایرانی که هر سال در اولین روز بهار یا ۲۱ مارس برگزار میشود.
این جشن نمادی از شادی، امید، تجدید و تحول است و در فرهنگ و تاریخ ایران ریشههای عمیقی دارد.
در این مقاله به شما میگوییم که نوروز چه معنایی دارد، چگونه از آن پیشینه تاریخی دارد، چه آداب و رسومی با آن همراه است و چرا این جشن برای ایرانیان اهمیت زیادی دارد.
برای راحتی خواندن، مقاله را به ۸ بخش تقسیم کردهایم.
- معنی واژه نوروز
- تاریخچه نوروز
- نوروز در ادیان و اقوام مختلف
- آیینهای پیش از نوروز
- آیینهای نوروزی
- هفتسین و معانی آن
- سیزدهبدر و روزهای بعد از نوروز
- نوروز در جهان
نوروز یک واژه ترکیبی است که از دو کلمه نور (نو) و روز (روز) تشکیل شده است. نوروز به معنای روز نو یا روز تازه است و بیانگر شروع سال جدید است. نوروز همچنین به عنوان روز همسویی نیروهای طبیعت و انسان شناخته میشود. در این روز، شب و روز هماندازه میشوند و نیمکره شمالی و جنوبی زمین به یک اندازه از نور خورشید بهرهمند میشوند. این روز نشانهای از تعادل و هماهنگی در جهان است.
تاریخچه نوروز
این جشن باستانی بزرگ یکی از قدیمیترین جشنهای جهان است که ریشههای آن به دوران باستان برمیگردد. برخی منابع نوروز را به دوران هخامنشیان (۵۵۰ تا ۳۳۰ قبل از میلاد) نسبت میدهند که در آن زمان شاهنشاه ایران این جشن را به عنوان روز تجدید بیعت با مردم و خدایان برگزار میکرد. برخی دیگر نوروز را به دوران کیانیان (۱۵۰۰ تا ۷۰۰ قبل از میلاد) ربط میدهند که در آن زمان ایرانیان باور داشتند که خدای اهورا مزدا در این روز به دنیا آمده است. هر چند که تاریخ دقیق شروع نوروز مشخص نیست، اما مطمئن است که این جشن بیش از ۳۰۰۰ سال قدمت دارد و از دوران زرتشتیان تا کنون در ایران و مناطق همجوار برگزار شده است
نوروز نه تنها یک جشن ملی بلکه یک جشن مذهبی نیز است. نوروز در ادیان زرتشتی، مانوی، باهائی، اسماعیلی، اسلام شیعه و اهل سنت جایگاه ویژهای دارد و به عنوان روز عید یا روز مقدس شناخته میشود.
آیینهای پیش از جشن باستانی نوروز
برای استقبال از جشن باستانی نوروز، ایرانیان از چند هفته قبل آمادهسازیهایی را انجام میدهند. این آمادهسازیها شامل:
خانهتکانی: یکی از مهمترین کارهای پیش از نوروز، تمیز کردن خانه از هر گونه کثافت و آلودگی است. این کار نشانهای از رهایی از گذشته و آمادگی برای آغاز یک زندگی نو است.
خرید نوروزی: ایرانیان برای نوروز لباس نو میخرند و هدیههایی را برای خانواده و دوستان تهیه میکنند. این کار نشانهای از شادی و احترام به خود و دیگران است.
چهارشنبهسوری: در آخرین چهارشنبه سال، ایرانیان آتشهایی را در خیابانها و محلهای عمومی روشن میکنند و از روی آنها میپرند. این کار نشانهای از تبادل نور و گرما با آتش است. ایرانیان باور دارند که آتش میتواند بدیها را از آنها بگیرد و خوشیها را به آنها بدهد. در این شب، ایرانیان همچنین آهنگها و شعرهایی را میخوانند و با هم می رقصند.
آیینهای نوروزی
در روز نوروز، ایرانیان با لباسهای نو و شاد به دید و بازدید خانواده و دوستان میروند. این کار نشانهای از احترام و محبت به یکدیگر است. در این روز، ایرانیان همچنین:
دعای نوروزی میخوانند و به خدا شکرگزاری میکنند.
هدیههایی را به یکدیگر میدهند و پول نوروزی میگیرند یا میدهند.
غذاهای خاص نوروزی مانند سبزیپلو با ماهی، کوکو سبزی، رشته پلو، سمنو، کنجدک و شیرینیهای مختلف را میپزند و میخورند.
بازیهای سنتی مانند تخته نرد، شطرنج، مولکه، گله، توپ و … را بازی میکنند.
هفتسین و معانی آن
یکی از مهمترین آیینهای نوروزی، چیدن سفره هفتسین است. هفتسین یک سفره است که شامل هفت مورد با حرف سین شروع میشود. این هفت مورد عبارتند از:
سبزه: نماد زندگی، رشد و تجدید
سمنو: نماد ثروت، فراوانی و شیرینی
سنجد: نماد عشق، مهربانی و دوستی
سیر: نماد سلامتی، شفا و مقاومت
سماق: نماد خون، شهادت و قهرمانی
سرکه: نماد عقل، خرد و صبر
سنبله: نماد بوی خوش، شادی و نشاط
علاوه بر این هفت مورد، برخی از ایرانیان موارد دیگری را نیز به سفره هفتسین اضافه میکنند. برخی از این موارد عبارتند از:
آینه: نماد نور، صفا و بازتاب
شمع: نماد نور، گرما و روشنایی
قرآن: نماد کلام خدا، هدایت و رحمت
تخم مرغ: نماد زندگی، آفرینش و نوآوری
سکه: نماد ثروت، برکت و اقتصاد
سیب: نماد زیبایی، سلامتی و عشق
گلاب: نماد عطر، نماز و پاکی
سیزدهبدر و روزهای بعد از نوروز
نوروز یک جشن ۱۳ روزه است که از اول تا سیزدهم فروردین ادامه دارد. روز سیزدهم فروردین به نام سیزدهبدر شناخته میشود و آخرین روز جشن نوروزی است. در این روز، ایرانیان به صحرا یا جنگل میروند و پیکنیک میکنند. این کار نشانهای از خروج از خانه و تفریح در طبیعت است. در این روز، ایرانیان همچنین:
سبزههایی را که برای نوروز کاشتهاند را به آب میاندازند. این کار نشانهای از رهایی از بدبختیها و آرزوی خوشبختی است.
گلهای سنبله را به یکدیگر میبندند. این کار نشانهای از عشق، ازدواج و همدلی است.
دو تخم مرغ را با یکدیگر میزنند. این کار نشانهای از شکستن بدیها و پیروزی خوبیها است.
دستههای گل را به یکدیگر میدهند. این کار نشانهای از دوستی، محبت و احترام است.
روزهای بعد از سیزدهبدر، ایرانیان به زندگی عادی خود برمیگردند.
جشن باستانی نوروز در جهان
نوروز نه تنها یک جشن ایرانی بلکه یک جشن جهانی است. نوروز در بیش از ۲۰ کشور جهان برگزار میشود و توسط میلیونها نفر جشن گرفته میشود. نوروز در سال ۲۰۰۹ به عنوان یکی از آثار ملی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد. نوروز همچنین در سال ۲۰۱۰ به عنوان یکی از روزهای جهانی سازمان ملل متحد اعلام شد.
ایران: نوروز در ایران به عنوان روز ملی و عید بزرگ مردم شناخته میشود و توسط تمام ایرانیان از هر دین، مذهب، قوم و زبانی جشن گرفته میشود.
افغانستان: نوروز در افغانستان به عنوان روز ملی و عید مبارک شناخته میشود و توسط تمام افغانها از هر اقلیت و گروهی جشن گرفته میشود. در افغانستان، جشن بزرگی به نام جندا بلوچ در روز نوروز برگزار میشود که در آن مردم با پرچمهای رنگین به خیابانها میآیند و بازیهای سنتی مانند بوزکشی، کبادی و … را انجام میدهند.
تاجیکستان: نوروز در تاجیکستان به عنوان روز ملی و عید نو شناخته میشود و توسط تمام تاجیکها از هر منطقه و قبیلهای جشن گرفته میشود. در تاجیکستان، جشن بزرگی به نام نوروزیانه در روز نوروز برگزار میشود که در آن مردم با لباسهای ملی و رقصهای سنتی به خیابانها میآیند و غذاهای خاص نوروزی مانند سمنو، هالوا، شوله و … را میخورند.
ترکیه: نوروز در ترکیه به عنوان روز ملی و عید نو شناخته میشود و توسط تمام ترکها از هر اقلیت و گروهی جشن گرفته میشود. در ترکیه، جشن بزرگی به نام نوروز فستیوال در روز نوروز برگزار میشود که در آن مردم با پرچمهای رنگین و آتشهای بزرگ به خیابانها میآیند و بازیهای سنتی مانند کورت، چوببازی و … را انجام میدهند.
عراق: نوروز در عراق به عنوان روز ملی و عید نو شناخته میشود و توسط تمام عراقیها از هر دین، مذهب، قوم و زبانی جشن گرفته میشود. در عراق، جشن بزرگی به نام نوروزیه در روز نوروز برگزار میشود که در آن مردم با لباسهای ملی و رقصهای سنتی به خیابانها میآیند و غذاهای خاص نوروزی مانند دولمه، کباب، قیمه و … را میخورند.
کردستان: نوروز در کردستان به عنوان روز ملی و عید نو شناخته میشود و توسط تمام کردها از هر کشور و منطقهای جشن گرفته میشود. در کردستان، جشن بزرگی به نام نوروزیه در روز نوروز برگزار میشود که در آن مردم با پرچمهای رنگین و آتشهای بزرگ به خیابانها میآیند و بازیهای سنتی مانند چوگان، گوندی و … را انجام میدهند.
این فقط برخی از کشورهایی هستند که نوروز را جشن میگیرند. نوروز همچنین در کشورهای دیگری مانند ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، پاکستان، هند، چین، روسیه، آلبانی، مقدونیه، کوزوو، بوسنی و هرزگوین، صربستان، مونتهنگرو، گرجستان، آذربایجان، ارمنستان و … برگزار میشود.
دیدگاهتان را بنویسید